جلیلی:نیازمند جمهوریت در اقتصاد هستیم
نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان اینکه برای موضوع خصوصی‌سازی، کارگروهی را مشخص کرده‌ایم، گفت: اصلاً سخن ما این است که دولت نباید تازه آسیب‌شناسی را شروع کند بلکه باید از قبل انجام داده باشد و بعد از انتخابات، بر اساس آن آسیب‌شناسی‌ها، اقدامات خود را شروع کند.
به گزارش راهبرد معاصر سعید جلیلی، نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، در برنامه با نخبگان شبکه چهار سیما که با موضوع اقتصاد و به همراه دو تن از مشاوران اقتصادی خود برگزار شد، اظهاراتی را مطرح کرد که محورهایی از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
- در برنامه‌ای که برای دولت‌مان داریم یک اصل اساسی داریم که شعار دولت ما هم هست. نگاه در ۴ سال آینده دو گونه می‌تواند باشد. یک اینکه بگوییم مشکلاتی که در عرصه اقتصاد داریم را حل کنیم. این نگاهی حداقلی است و حداکثر در حد اداره کشور است. این در شأن ملت ما نیست.
- در سال ۹۲ بعد از انتخابات گفتم کار ما از امروز شروع شده و ۸ سال سایه به سایه مسائل کشور را به همراه جوانان متخصص، اساتید و مدیران گذشته دنبال کردیم.
- جلسات ما در اتاق‌های دربسته هم نبوده است. در 31 استان حضور پیدا کرده‌ایم و در شهرک‌ها و کارخانه‌ها و... حضور پیدا کرده‌ایم و از نزدیک ظرفیت‌ها را دیده‌ایم.
- تأکید ما این بوده که چیزی را مطرح کنیم که امکان تحقق آن وجود داشته باشد نه چند جمله قشنگ که مخاطب را جذب کند.
- ظرفیت‌ها گویای آن است که کشور در همین شرایط امروز آماده یک جهش است و شعار خودمان را جهاد بزرگ برای جهش ایران اعلام کرده‌ایم و این صرفاً شعار نیست، بلکه به آن باور داریم.
- کشور ما فرصت‌هایی دارد که کشورهای دیگر با هر کدام از این‌ها می‌توانند کشور خود را اداره کند. کشور ما مثل قطاری است که واگن‌های آن، هر کدام فرصت‌های بسیار بزرگی دارد که می‌تواند پیشران این قطار باشد. از همه مهم‌تر ظرفیت نیروی متخصص و تحصیلکرده‌ای که پیشران همه این‌هاست. مجموعه این‌ها کشور را در 4 سال آینده به جهش بزرگ می‌رساند.
آیا عدم ثبات شرایط اقتصادی راه حل دارد؟
- هر پیشرفتی که بخواهید در عرصه اقتصاد داشته باشید، لازمه آن ثبات است. ثبات، جزئی از اقتصاد نیست، بلکه لازمه پیشرفت همه بخش‌های اقتصادی است. نقش مهم رئیس‌جمهور اینجا روشن می‌شود. این فهم و وظیفه را باید برای خود قائل باشد که در یک محیط دارای ثبات است که موتور کشور را می‌تواند با شتاب به حرکت برساند.
- جلسات مختلفی در این سال‌ها داشته‌ایم. یکی از نکاتی که از سوی متخصصان اقتصادی مطرح می‌شد این بود که علاوه بر اینکه ثبات را باید فراهم کنیم، نباید به آن لطمه بزنیم.
- بسیاری از اصناف نگران این بودند که چرا تصمیمات متعدد می‌گیرید و بخشنامه‌هایی می‌دهید که هم‌آهنگ نیستند. در نتیجه مجموعه اقتصادی شما نمی‌تواند تصمیم درستی بگیرد. امروز می‌گویند صادرات آزاد است، بعد یک دفعه می‌گویند ممنوع است.
- بحث قابل توجه این است که برای اینکه کشور ثبات داشته باشد نباید معطل مسائل موهوم شود. یکی از مسائل این هشت سال این بود که به جای ایجاد ثبات، معطل مواردی بود که دست ما نبود. مثلاً می‌گفتند ببینیم توافق لوزان چه می‌شود، بعد ژنو چه می‌شود، بعد برجام چه می‌شود.
- در روابط خارجی، شما یک طرف هستید. یک طرف هم طرف مقابل شماست. آن‌ها وارداتی از کشور شما دارند و باید بتوانند روی این موضوع حساب کنند. پس حتی‌الامکان باید سعی کنید ثبات و قواعد را رعایت کنید.
- یک وقت قاعده را این قرار می‌دهید که در مناسبات بین‌المللی و داخلی اصل را بر قواعد بگذارم مگر موضوعاتی که به دلیلی استثنا می‌شود. موضوع نگران کننده این است که شما قاعده نداشته باشید.
برنامه شما برای موضوع خصوصی‌سازی چیست؟
- یکی از مسائلی که جلسات متعدد برای آن برگزار کرده‌ایم همین خصوصی‌سازی‌ها بوده است. در موضوع هفت تپه، دشت مغان، ماشین‌سازی تبریز و... پرونده‌ها را به دقت بررسی کرده‌ایم و برای این موضوع یک کارگروه مجزا تشکیل دادیم. اصلاً سخن ما این است که دولت نباید تازه آسیب‌شناسی را شروع کند بلکه باید از قبل انجام داده باشد و بعد از انتخابات، بر اساس آن آسیب‌شناسی‌ها، اقدامات خود را شروع کند.
- یکی از اشتباهاتی که در خصوصی‌سازی‌ها داشته‌ایم این بوده که نگاه صرفاً درآمدی به خصوصی سازی داشته ایم. این غلط است. بسیاری از این شرکت‌ها سرمایه‌های کشور هستند و جنبه راهبردی دارند.
- در مسیر خصوصی‌سازی به تفاوت شرکت‌ها توجه نشده است. شرکتی که اهمیت راهبردی دارد با سایر شرکت‌ها به یک نوع نگاه شده است. این غلط است.
- اهلیت کسانی نیز که شرکت‌ها به آن‌ها واگذار می‌شود خیلی مهم است. ماشین سازی تبریز که در خاورمیانه اول بوده است را نباید به فردی که دیپلم دارد واگذار کرد.
- باید بر اساس ارتقاء کارآیی شرکت‌ها را به بخش خصوصی واگذار کنیم و این یک شرط باشد.
- موضوع مهم بعدی شفاف‌سازی است. شیوه واگذاری باید بازتعریف شود و معیار ارزشگذاری بازنگری شود.
- در سال‌های اخیر در سفرهای متعددی که به شهرها داشته‌ایم، جوانان مستعد و تحصیلکرده‌ای را شناسایی کرده‌ایم. آقایان فتحی سارانی و کریمی که امروز همراه من هستند، دو تن از این افراد هستند.
- ما در زمینه صنعت فضایی، متخصصان و زیرساخت‌های بسیار خوبی داریم و موفقیت‌های را به دست آوردیم و می‌توانیم این فرآیند را ادامه دهیم. ما کشوری نیستیم که فقط باید نان مردم را تأمین کنیم، بلکه ما می‌توانیم در عرصه‌های مختلف مثل دانش فضایی مرزهای دانش را جابجا کنیم.
- متأسفانه در ۸ سال گذشته در این زمینه کوتاهی‌هایی شده است. شورای عالی فضای می‌تواند در این عرصه نقش بسیار خوبی داشته باشد اما در این هشت سال آنطور که باید و شاید به این شورا توجه نشد و رئیس‌جمهور حتماً باید به این مباحث توجه کند.
- ما نباید کار نمایشی کنیم و باید کار واقعی کنیم و اگر ماهواره‌ای را به فضا پرتاب می‌کنیم، باید به هدف تجاری آن هم توجه شود. باید نقش شورای عالی فضایی هم دنبال شود و نقش دولت هم در اینجا بسیار مهم است و می‌توان با برخی از کشورهای دوست در این زمینه همکاری‌هایی کرد.
- راهکار ما این است که باید در دولت برای توسعه فناوری بومی فضایی با تکیه بر ماهواره‌ها و ماهواره برها برنامه مشخصی داشته باشیم و از راهبردهای متفرقه جلوگیری شود. برنامه ما حمایت از ماهواره‌برها با هدف کاهش تعداد پرتاب‌های آزمایشی تا رسیدن به یک درصد قابل اطمینان است.
- اعطای وام ازدواج به جوانان کافی نیست و باید برنامه‌های دیگری هم برای آنان داشت. متأسفانه در ۸ سال گذشته میزان ازدواج کاهش یافته است و مثلاً از ۸۰۰ هزار ازدواج در سال به ۵۰۰ هزار ازدواج کاهش یافته است و کاهش ازدواج به دلیل گرانی، بیکاری و مشکل مسکن بوده است.
- بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مثل طلاق و اعتیاد ناشی از این است که قانون خانواده آن طور که باید و شاید شکل نگرفته است. باید بسترهایی فراهم شود که خانواده‌ها بتوانند سفر کنند و ما طرحی برای سفر مردم داریم و باید اقامتگاه‌های دولتی در اختیار مردم در برخی از ایام سال قرار گیرد. این اقدامات باعث تحکیم بنیان خانواده می‌شود.
- گاهی اوقات برای حل مشکلات کشور پاسخ و راهکار وجود دارد اما کافی نیست و اراده هم باید وجود داشته باشد. ممکن است عده ای منافعشان اقتضا نکند که رئیس‌جمهور راهکار خود را برای حل مشکلات عملیاتی کند و رئیس‌جمهور باید اراده داشته باشد و نباید اجازه دهد کسی مانع این کار و رفع مشکلات شود.
- خصوصی‌سازی یک کار واقعی است و باید باعث ارزآوری شود و نباید نمایشی باشد. صرفاً نباید با کارهای نمایشی گزارش داد که ما در سال چقدر خصوصی‌سازی را عملیاتی کردیم و باید این کار واقعی باشد.
- در ماشین دولت، موانعی وجود دارد که نه تنها باعث می‌شود جلو نرود بلکه باعث عقبگرد دولت هم می‌شود و باید این موانع برطرف شود. طبق آمار ۹۰ هزار میلیارد تومان معوقه بانکی دست ۱۱ نفر است که باید دستگاه‌های اطلاعاتی و نظارتی به این موضوع ورود کنند. دولت باید قبل از قوه قضاییه در این زمینه خودش پیشگام باشد.
- باید تعارف را کنار گذاشت و نمی‌توان گفت که با فساد فقط در جناح مقابل و یا در قوه دیگر مقابله می شود. در حالی که دولت باید قبل از هر جای دیگری مدعی مبارزه با فساد باشد و باید با فساد حتی در جناح هم مقابله شود.
- نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: رئیس جمهور نباید اجازه دهد که بخش‌های دولتی به صورت متفرقه عمل کنند و باید باهم هماهنگ و هم‌افزا باشند. ناهماهنگی بین موضع‌گیری‌های وزیر اقتصاد و وزیر نفت باعث شد مشکلاتی در بازار بورس به وجود آید.
- جهش اقتصادی صرفاً با یکسری از تکنیک‌های فنی حل نمی‌شود و باید اراده، جدیت و برنامه‌ریزی لازم هم در این باره انجام شود. جمهوریت فقط در عرصه سیاسی نیست و در عرصه اقتصادی هم باید باشد و همانطور که در عرصه انتخابات مردم مشارکت می‌کنند، باید در عرصه اقتصادی هم از مشارکت مردم استفاده شود و جمهوریت اقتصادی در نظام جمهوری اسلامی اهمیت زیادی دارد.
- اگر در زمان انتخابات، بالگرد به فلان روستا می‌فرستیم تا رأی مردم را جمع کنیم، باید در عرصه‌های دیگر هم برای مردم اهمیت قائل باشیم و آنان را در امور مشارکت دهیم.
- هر روستا می‌تواند یک سلول برای جهش کشور باشد. مهم این است که در برنامه‌های اقتصادی، منافع عموم در نظر گرفته شود نه اینکه منافع افرادی خاص در نظر گرفته شود.
- طبق قانون اساسی، مسکن حق مردم است و وظیفه دولت آن است که کمک کند تا کسانی که خانه ندارند، برایشان مسکن تأمین شود. وظیفه دولت است که برای اشتغال، ارزآوری، مقابله با تحریم و ساماندهی بورس برنامه داشته باشد.
- دولت باید برای مقابله با بیکاری برنامه داشته باشد و ما در بحث اشتغال باید برای هر وزارتخانه و بخشی وظایفی را تعریف کنیم. اگر دشمنان برای مثال نفت ما را تحریم می کنند، ما نباید معطل این موضوع شویم و باید همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها مامور ارزآوری برای کشور شوند.
- ما برای تبادل های مالی و بانکی حتی در شرایط تحریم هم برنامه داریم. از جمله اینکه باید راهکارهایی چون توسعه بانکداری فراساحل، کار با بانک‌های مورد تحریم آمریکا، استفاده از رمز ارزها و استفاده از ظرفیت صادراتی در دوران تحریم ها هم دنبال شود.
- همچنین برای بی اثر کردن تحریم‌ها ما باید برنامه‌هایی داشته باشیم و باید در جنگ اقتصادی از اهرم‌های استفاده کنیم تا ما بر طرف مقابل فشار بیاوریم.
- امروز پاشنه آشیل غربی‌ها این است که قدرت خود را در یکسری از فناوری‌های پیشرفته می‌دانند و ما ظرفیت خوبی برای جهش در فناوری داریم چرا که هم مواد و هم نیروی انسانی آن را داریم. با این رویکرد تهاجمی می‌توانیم تحریم‌ها را بی‌اثر کنیم.
- تهاتر و تسویه منابع ارزی صادراتی و وارداتی به صورت هوشمند و تغییر مبادی واردات به ویژه در محصولات کشاورزی از جمله راهکارهایی است که در رویکرد تهاجمی به تحریم‌ها باید دنبال شود. دست ما باید در مذاکرات پر شود تا دشمنان را به عقب برانیم.
- ما فکر می‌کنیم که با یک باور صحیح و اراده محکم و برنامه جامع می‌توان به یک جهش بزرگ دست پیدا کرد و امیدوارم ۴ سال آینده باعث شکوفایی، تعالی و پیشرفت کشور شود./فارس